T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI Polatlı İlçe Halk Kütüphanesi

Çocuk Edebiyatı

Çocuk Edebiyatı

                Çocuk daha anne karnındayken, müzik dinletildiğinde, ninni söylendiğinde, kitap okunduğunda veya masal anlatıldığında tepki veren büyülü bir varlıktır. Edebi değeri olan eserlerle ne kadar erken karşılaşırsa onun için faydalı olacaktır.

                Bir yaşından itibaren bebeğe sunulacak bir edebi eser mutlaka vardır, bulunabilir.

                Çocuğun edebi ürünlerle karşılaşması hayal dünyasını zenginleştirmeye, kültür varlığını geliştirmeye, ana dili bilincini oluşturmaya katkı sağlar.

                Çocuğun ilgileneceği türleri belirlerken de yaş grubu ve içinde bulunduğu gelişim süreci dikkae alınmalıdır.

                Okul öncesi dönem (4 ile 6 yaş arası)

                Bebeklikten itibaren, kumaş, sesli, müzikli oyuncak biçiminde tasarlanmış, rengarenk kitaplarla karşılaşan çocuk büyüdükçe daha farklı kitaplarla karşılaşmak ister.

                Çocuk için önceleri yalnızca bir oyuncak olan kitap, daha sonra içinde yazılı masalları dinlemekten, tekerlemeleri yinelemekten hoşlandığı sayfalarındaki resimlerinden yola çıkarak hikaye tamamladığı, yaratıcılığını geliştirdiği bir eğlence aracı olup çıkar.

                Okul öncesi dönemde çocuğa masal kitapları okunmalıdır. Çocuğa birkaç kelime vererek ondan bir hikâye uydurması istenir.

                Çocuğa okunacak kitap ona sürpriz bir hediyeymiş gibi verilmelidir. Bu dönemde çocuğu kitapçılara, kütüphanelere götürüp gezdirmek, orada çocuğa kitap okumak, yıpranmış, eskimiş kitapları onartarak kitap sevgisi verilmelidir.

                Çocuğa evde bir kitaplık kurulmalı ya da mevcut bir kitaplığın bir rafı ona ayrılarak özendirilmelidir.

Bu dönem için;

                Yazar Fatih Erdoğan’ın

  • Kuşumu Kim Kışkışladı?
  • Beş Beyaz Baykuş Bana Bakıyor adlı eserleri faydalıdır.

                Çocuğa anne-babası ya da başkalarınca okunan kitaplar hakkında çocuk düşündürülmeli ve             konuşması sağlanmalıdır.

                Masal ve öykü kitaplarındaki resimleri anlatmaları istenmelidir.

İlk Öğretim 1. Kademe Çocuklarında Okuma

                Bu dönemde çocuk okuma yazmayı öğrendiğinden okuma alışkanlığının oluşması başlatılacaktır; ancak çok uzun hikâye ve metinler okutulmamalıdır.

                Çocuğun günlük yaşamda karşılaştığı durumları, nesneleri konu edinen kitaplar, arkadaşlık, paylaşım, dürüstlük gibi değerleri benimsetirken hayal gücünü de zenginleştiren, estetik zevkini geliştiren masallar önemlidir.

Çocuk iri puntolu, renkli resimli anlamakta zorluk çekmeyeceği kitaplardan hoşlanır.

10-12 Yaş Grubu Çocukları

                Bu dönemdeki kız ve erkek çocuklar arasındaki ilgi farkı belirginleşir.  Kız çocuğu sosyal yaşama, aileye ait olaylara ilgi duyarken erkek çocuğu en hareketli dönemindedir ve bu sebeple spora yönelir, macera romanlarından hoşlanır.

                Halk masalları, gülmeceler, bilmece- bulmaca ve gerçekçi serüven romanları, duygusal romanları bu yaş grubundaki çocuğun dikkatini çeker. Çizgi romanlarda sıkça okunur.

12-15 Yaş Grubu Çocukları

                Gençliğe geçiş yaşadığı bu dönemde karmaşık duygular içindedir. Bu sebeple daha karmaşık türlerden, sorun çözmekten, akıl yürütmekten hoşlanır, farklılaştığını bilir; ancak çocukluktan tam çıkmamıştır.

                Özellikle bu dönemde kendisine bir kahraman yaratma peşinde olan çocuk;  sinema, müzik ve spor dünyasından bir ünlüyü örnek alır.

                Bu dönemde örnek alınacak kişilerin hayatlarını konu alan kitaplar okutulabilir. Çocuk meslek seçmeyi etkileyecek, meslekler hakkında bilgi veren kitaplar okumak ister. Polisiye öyküler, gençlik romanları, soyut konuları işleyen hikâye ve mizah dergilerine yönelir.

                Bu dönemde çocuklara Türk ve Dünya Klasiklerinin kolay olanlarıyla tanıştırmak gerekir. Arkadaşlık, paylaşım, dostluk, fedakârlık bu yaş grubunda üst düzeyde olduğundan vatan, millet, bayrak sevgisi, şehitlik, gazilik öykü ve metinlerini okutmakta faydalıdır.

Çocuklara Şiir Sevdirmek

                Çocuk edebiyatında, şiir bir sanat eseri ve bir eğitim aracı olarak önemli bir işleve sahiptir.

Şiir vasıtasıyla çocuklara, aile, insan, doğa sevgisi, vatan, bayrak, millet bilinci, dini ve milli değerler kazandırılabilir. Şiir çocukları güzel duygu ve düşüncelere ulaştırmanın yanında dil ve telaffuz becerilerini de geliştiren edebi bir türdür.

                Okul öncesi çocuklar ile ilköğretim 1.kademesindeki çocuklar genellikle daha güldürücü(mizahi) ve betimsel(tasviri) şiirleri severler.

Çocuklara şiiri sevdirmek:

ü  Öğretmen ve öğrenciler yüksek sesle şiir okumalıdır.

ü  Okuma anında ritm, tonlama, tempo ve duruşa dikkat edilmelidir.

ü  Farklı şiir kitapları okul ve sınıf, ev kitaplıklarında bulundurulmalıdır.

ü  Çocuklara şiir analizleri yaptırılıp üstünde konuşturulmalıdır.

 

Çocuk Dergileri

                Çocuk dergileri, bir haftalık, on beş günlük veya bir aylık süre içinde, çocukların dünyasını ilgilendiren, haber, olay ve bilimsel gelişmelerin yansıtıldığı iletişim aracıdırlar.

                Çocuk dergileri okurken, hem hoş vakit geçirir hem de yeni şeyler öğrenir. Aynı zamanda da okuma, düşünme, okuduğunu anlama gibi alışkanlıklar kazanır.

                Çocuğun yaşamı tanımasına yardımcı olur, onun ruhuna canlılık verir, yaşama sevincini kazandırır. Çocuğun yaşama hazırlanması ve çeşitli bilgilerin kazandırılması konusunda çocuğa rehberlik eder.

                Türkçeyi en iyi şekilde konuşup yazmayı öğretirken dilin bütün incelikleriyle kullanılması becerisini kazandırır.

                Yazmaya, çizmeye, yorum yapmaya yardımcı olarak çocuğun, yaratıcı, yapıcı etkinlikleri ve estetik düşüncesini geliştirir. Güncel olayları izleyerek kendisini ilgilendiren gelişmeler hakkında bilgi sahibi olur.

                Kendi yaş grubu çocuklarla iletişim içinde olarak onların duygu ve düşünceleri ile kendi duygu ve düşüncelerini karşılaştırma imkânı bulur ve kendini geliştirir.